Dziedziny :
· [1]
· [1]
· [1]
· [2]
· [7]
· [6]
· [1]
· [1]
· [4]
· [6]
· [6]
· [2]
· [3]
· [1]
· [1]
· [2]
· [15]
· [3]
· [5]
· [1]
· [3]
· [10]
Etnologia ludów pozaeuropejskich Kultura i sztuka Autor: Janusz Kamocki 15,00 zł (bez rabatów)
[ Pozycja niedostępna ] Opis Przywykliśmy już uważać świat za „globalną wioskę”, czasem jednak zapominamy, że zamieszkują ją ludzie różniący się od nas znacznie trybem życia, kulturą, sposobem postępowania. Dziwimy się niekiedy, dlaczego postępują właśnie tak, a nie inaczej, do czego dążą, dlaczego właśnie takie są ich reakcje.Fragment lub streszczenie PRZECZYTAJ FRAGMENTY
Na wyspie Tahiti - do zniszczenia tradycyjnej struktury społecznej przyczyniły się żelazne siekiery, wprowadzone przez białych celem zaoszczędzenia wyspiarzom ciężkiej pracy przy wyrębie. Dostarczenie na wyspę dużych ilości siekier żelaznych, łatwo dostępnych i dawanych nawet kobietom jako prezenty czy zapłatę za sprzedawane przez nie towary, spowodowało załamanie się całego tradycyjnego systemu wartości, wyznaczanego dotychczas właśnie przez siekiery kamienne. Wykonanie tychże siekier wymagało specjalnych kwalifikacji - i to nie tylko manualnych, lecz także i magicznych – było związane z całą obrzędowością i symboliką władzy. Siekiera kamienna była wyłączną domeną mężczyzn; wprowadzenie siekier żelaznych, które mogły posiadać kobiety na równi z mężczyznami, spowodowało zachwianie dotychczasowej równowagi sił w rodzinie, osłabiło autorytet wodzów, doprowadziło więc do sytuacji, której na pewno nie przewidzieli ci, co wprowadzili nowe, lepsze narzędzia, aby pomóc ludziom w pracy i ułatwić im życie.
*
Kiedy kobieta Todów z Nilgirli Hills w południowych Indiach poślubia mężczyznę, rozumie się samo przez się, że zostaje jednocześnie żoną wszystkich jego braci. Kiedy zachodzi w ciążę, najstarszy brat ofiarowuje jej imitację łuku i strzały jako znak ojcostwa dziecka. Wszyscy w równym stopniu uważani są za ojców dziecka ale - jak się wydaje - gdy jeden z nich opuści dom i założy własny, traci swoje prawa ojcowskie. Zdarza się czasem, że mężowie nie są braćmi. Wówczas z góry ustala się, który z nich ma dokonać ceremonii uznania ojcostwa. Jest on ojcem dziecka w znaczeniu społecznym. Wszystkie następne dzieci na leżą również do niego bez względu na to, kto jest lub o kim się sądzi, że jest ich ojcem biologicznym. Jeśli inny mąż dopełni z kolei tej samej ceremonii, wtedy następne dzieci na leżą do niego. W ostatecznym wyniku mamy tu do czynienia jak gdyby z kilkoma indywidualnymi rodzina mi posiadającymi wspólną matkę i żonę. Ojcostwo dziecka wiąże się do tego stopnia z ceremonią łuku i strzał, że nawet zmarły mężczyzna może być w dalszym ciągu uznawany za ojca dzieci, jeśli tym czasem inny mężczyzna nie ofiaruje kobiecie łuku i strzał.
*
Obok tej rozległej wiedzy przyrodniczej u nie których ludów można też niejednokrotnie spotkać jej wyjątkowo niski stan, ale co prawda dotyczy to raczej dziedziny teoretycznej aniżeli praktycznej. Na wet tak oczywista, wydawałoby się, sprawa jak przyczyna poczęcia nie wszędzie jest zna na i np. u Triobriańczyków kobieta rodzi - wg ich przekonania - na skutek przeniknięcia do niej duszy dziecka, co następuje w kąpie li. Czy współżyje ona z mężczyzną, czy nie, to nie gra roli. Oczywiście tego rodzaju przekonanie, w tak ważnej dziedzinie, ma duże znaczenie dla całokształtu życia gospodarczego, społecznego, a także nieraz i religijnego, jak o tym przekonali się misjonarze chrześcijańscy, próbujący wytłumaczyć pojęcie Syna Bożego tubylcom, którzy
nie rozumieją pojęcia ojcostwa fizjologicznego. Ojcem dziecka, według nich, jest mąż matki, jako opiekun jej dziecka.
*
A znów u ludów arabskich, doskonale przecież zdających sobie sprawę z ojcostwa fizjologicznego, fakt taki również nie zdziwiłby nikogo, ale tu już z innych przyczyn: u tych ludów panuje przekonanie, że w pewnych okolicznościach płód może zasnąć i nawet przez dłuższy czas pozostawać w uśpieniu, toteż kobieta może urodzić dziecko nawet w kilka lat po wyjeździe czy po śmierci męża.
*
Przykładem kombinacji starych wierzeń z wpływa mi kultury europejskiej (w tym przypadku raczej australijsko-amerykańskiej) jest też występujący na Nowej Gwinei kult cargo. Kult ten wychodzi z założenia, że wszystkie dobra, jakimi dysponuje biały człowiek, są darami duchów przysyłanymi z kraju tychże
duchów morzem lub powietrzem, za pośrednictwem samolotów i statków. Aby móc je sprowadzić, trzeba tylko zgłosić zapotrzebowanie przez radio, bądź też pisemnie. Papuasi uważają, że wyroby te przeznaczyły duchy dla nich, a biali je tylko przechwytują, dążą więc do zawiadomienia duchów o właściwych adresatach. Chętnie też dają posłuch różnym prorokom głoszącym nadejście „wielkiego dnia”, w którym ma przyjść skierowany na ich ręce transport, budują „lotniska”, na których mają lądować samoloty z darami, „radiostacje” z bambusowymi „antenami” do nadawania zamówień wypisywanych na jakimkolwiek kawałku papieru. Jednocześnie porzucają pracę, bo przecież nie będzie już potrzeba zarabiać, wybijają świnie, nie uprawiają pól, a nawet wycinają drzewa owocowe w oczekiwaniu na zesłane przez duchy przodków dary. Rzeczą charaktery styczną było odżycie tego kultu m.in. właśnie na skutek zorganizowania przez Australijczyków (jeszcze przed uzyskaniem przez Papua - Nową Gwineę niepodległości) wyborów do miejscowego parlamentu. Według przekonania wielu Papuasów wybory te powinny ułatwić organizację transportu darów od przodków.Podziel się swoją opinią o tej książce..
