Dziedziny :
· [1]
· [1]
· [1]
· [2]
· [7]
· [6]
· [1]
· [1]
· [4]
· [6]
· [6]
· [2]
· [3]
· [1]
· [1]
· [2]
· [15]
· [3]
· [5]
· [1]
· [3]
· [10]
Książę Dziedzina: Państwo, prawo i ekonomia Autor: Niccolo Machiavelli Tłumacz: Czesław Nanke Seria: Biblioteka Europejska Miejsce i rok wydania: Kęty 2004 Wydawca: Antyk Liczba stron: 94 Wymiary: 17x23 cm ISBN: 83-89637-14-6 Okładka: Twarda+obwoluta Ilustracje: Nie Cena: 28,00 zł (bez rabatów)
[ Pozycja niedostępna ] Opis Traktat ten można podzielić pod względem treści na cztery części. Część pierwsza traktuje o rodzajach sprawowanej władzy. Część druga zajmuje się trzema rodzajami władzy książęcej: a) dziedziczną, której autor poświęca najmniej uwagi, b) mieszaną i c) nową; osobną grupę stanowią księstwa kościelne.
Część trzecią stanowi wykład o tym, na czym polega siła i stałość władzy książęcej. Autor rozpatruje szczegółowo, jakie cechy powinien mieć książę, a jakich wad nie powinien mieć, następnie, omawia autor tę kwestię w osobnych rozdziałach.
Część czwartą tworzy ostatni rozdział (XXVI), który zawiera wezwanie do Medyceuszy, aby uwolnili Italię od zalewu barbarzyńców.
Nie wchodząc w szczegółową analizę pojedynczych rozdziałów, poprzestanę na scharakteryzowaniu głównej idei przewodniej traktatu o tyle, o ile potrzebne to wydaje się do jego zrozumienia.
Państwo opiera się wprawdzie na bazie natury, lecz jednocześnie stanowi przemyślane dzieło sztuki. Jego powstanie, organizacja, trwałość i siła zależą w pierwszym rzędzie od indywidualnych cech jego twórcy, księcia, od tego, w jakim stopniu potrafi on wykorzystać sprzyjające warunki, o ile zdoła przewidzieć i uniknąć ciągle grożących niebezpieczeństw i trudności. To zaś, co w swych skutkach nie jest wynikiem przemyślenia i zamierzonym przez osobę działającą, jest dziełem losu, przypadku.
Moc jednostki i los - to są dwa główne, niemal wyłączne czynniki, i w polityce. W ludzie natomiast nie widzi Machiavelli siły twórczej. Naród jest dla niego materią, rzeczą nie uzdolnioną do żadnego samodzielnego działania, która dopiero w ręku silnej i świadomej celu osobistości staje się potężnym narzędziem. Miłość ludu do księcia odgrywa rolę tylko środka, który skutecznie zabezpiecza jego rządy przeciwko spiskom i najazdowi nieprzyjaciół.
Działanie losu, przypadku nie da się ująć w żadne ogólne reguły, gdyż nie zależy od woli człowieka. Autor nie zajmuje się więc bliżej tą stroną, rozpatruje natomiast szczegółowo zasady, jakich musi się trzymać książę, aby dojść do władzy i utrzymać się przy niej. Ponieważ zaś najtrudniejsze pod tym względem zadanie ma do spełnienia taki książę, który nie dziedzicznie, a więc drogą jakby pewnej siły ciążenia, wstępuje na tron, lecz ten, który dzięki sprzyjającym okolicznościom i własnej dzielności doszedł do panowania. Tym ostatnim przede wszystkim zajmuje się autor. Nowy książę jest w wyższym stopniu twórcą własnego losu i własnej potęgi. Jego osobiste przymioty, zręczność lub niezdarność ważą tu więcej, łatwiej więc wyśledzić, jakie metody działania okazują się w polityce skutecznymi, a jakie powodują upadek. Dlatego też ze swoimi radami zwraca się Machiavelli głównie do książąt nowych. Pomimo tego jednak, że principe nuovo jest tworem specyficznie włoskim i że traktat od rozdziału VI począwszy jest przeznaczony jak gdyby wyłącznie dla książąt włoskich, widoczne jest jednak, że autor pragnie podać ogólne polityczne prawidła.
Jakimż więc powinien być książę, czy to nowy, czy to dziedzicznie sprawujący władzę?
W swym postępowaniu musi on przede wszystkim oprzeć się na dokładnym zrozumieniu natury ludzkiej; dzieje zaś wykazują, że natura ta jest z gruntu zła i że „dobro” w znaczeniu etycznym istnieje tylko co do nazwy, lecz w życiu politycznym nie odgrywa żadnej roli. Świat bowiem idzie na przekór naukom filozofów i moralistów, z czego jasno wynika, że ten, kto uważa ludzi za złych, naraża się rzadziej na rozczarowania niż ten, kto widzi dobre strony w naturze człowieka.
Z tego na wskroś pesymistycznego poglądu wypływa, że książę, którego kreśli Machiavelli, to nie idealny władca, obdarzony wszystkimi liturgicznymi cnotami: dobry, bogobojny, sprawiedliwy, taki, jak go ukształtowała fantazja ludowa, lecz mąż czynu, świadomy celu swego działania, gotowy użyć każdego środka, nawet moralnie złego, jeżeli dobry zawiedzie; o wartości bowiem czynu rozstrzyga wyłącznie skutek.
(...) W tej demonicznej sile atrakcyjności traktatu Machiavellego, nie słabnącej pomimo zmian w stosunkach politycznych i poglądach na sprawy państw leży wyraźny dowód, że nie można go uważać - wyłącznie za zbiór rad praktycznych, udzielanych Juliuszowi czy Wawrzyńcowi Medyceuszom. Przedstawia on nie tylko polityczne interesy jako obraz epoki, w której powstał, lecz także ma znaczenie ogólnoludzkie, od ducha czasu: Machiavelli to nie tylko polityk Odrodzenia i historyk, lecz zarazem psycholog, który poruszając zagadnienia zarówno dzisiaj, jak w XVI wieku żywotne, sięgnąć potrafił do głębi natury ludzkiej i ponurym światłem oświetlił jedną jej stronę - egoizm, który spostrzegł we wszystkich postaciach historycznych, jako ich stałą właściwość. Liczyć się też z nią musi każda realna polityka.
Chociaż więc Machiavelli interes państwa pojął jednostronnie, identyfikując go z interesem panującego, to jednak ma zasługę już z tej racji, że starał się rozwiązać problemy polityczne nie przez utopijne teorie, lecz w ramach tych warunków, których życie dostarcza, że przedstawił „rzeczywistą prawdę, a nie jej wyobrażenie”. W tym leży trwała wartość jego traktatu.
Z PrzedmowyPodziel się swoją opinią o tej książce.. Teksty Racjonalisty o pokrewnej tematyce:O księstwach kościelnych
Polityka Aleksandra i Cesare
Polityka a moralność według Machiavellego
Renesans makiawelizmu
Ideał moralny Machiavellego
Konserwatywne wątki w poglądach Machiavellego