Antologia prac znanych i wybitnych lingwistów, psycholingwistów oraz psychologów, którzy zajmują się zastosowaniem kognitywnego modelu języka do badań nad przyswajaniem języka ojczystego przez dziecko. Po prezentacji obecnego stanu badań w tym zakresie następuje obszerny teoretyczny artykuł twórcy modelu znanego jako „językoznawstwo kognitywne”, Ronalda W. Langackera. Dalsze prace podejmują problem więzi struktury semantycznej z jej semantyką, nabywania kompetencji w dziedzinie składni oraz przejścia od formuły do schematu struktury. Część druga tomu dotyczy zagadnień z zakresu semantyki: roli predyspozycji poznawczych dziecka, poznania, relacji przestrzennych oraz relacji między myślą, językiem i mową. Proponowane przez redaktorów książki zestawienie prac ukazuje z jednej strony interdyscyplinarny charakter problemu przyswajania języka, z drugiej zaś – możliwości integracji językoznawstwa, filozofii języka i psychologii w ramach jednego spójnego modelu. 

SPIS TREŚCI 

Ewa Dąbrowska i Wojciech Kubiński –AKWIZYCJA JĘZYKA W ŚWIETLE JĘZYKOZNAWSTWA KOGNITYWNEGO 

1. Prehistoria kognitywnych zainteresowań ontogenezą językową 
2. Semantyka leksykalna: efekty prototypowe 
3. Semantyka leksykalna: różnice między językami 
w konstruowaniu obrazu świata i „myślenie dla mówienia" 
4. Morfoskładnia: podstawy empiryczne 
4.1 Zróżnicowanie międzyjęzykowe 
4.2 Zróżnicowanie indywidualne 
4.3 Rola formuł w przyswajaniu języka w „drobnych porcjach" 
4.4 Powiązania między rozwojem leksykalnym a gramatycznym 
5. Morfoskładnia: propozycje teoretyczne 
5.1 Język jako „ustrukturyzowany zbiór konwencjonalnych 
jednostek językowych" 
5.2 Konstrukcje gramatyczne 
Bibliografia 

RONALD W. LANGACKER - MODELDYNAMICZNY OPARTY NA UZUSIE JĘZYKOWYM 

1. Koncepcja oparcia się na uzusie językowym 
2. Zjawiska psychologiczne 
3. Jak należy rozumieć przetwarzanie 
4. Podstawowe zagadnienia językoznawcze 
4.1 Kategoryzacja wypadków użycia językowego 
4.2 Selekcja struktur służących do kategoryzacji 
4.3 Kategoryzacja a konstruowanie 
4.4 Kompozycja 
4.5 Stopień regularności 
4.6 Dystrybucja 
5. Strukturalne zastosowania 
5. l Leksykon i gramatyka 
5.2 Semantyka leksykalna 
5.3 Metafora 
5.4 Fonologia 
5.5 Morfologia 
5.6 Morfonologia 
5.7 Większe zespoły 
6. Natura „reguł" językowych 
Uwagi 
Bibliografia 

ADELE E. GOLDBERD – KSZTAŁTOWANIE SIĘ SEMANTYKI KONSTRUKCJI STRUKTURY ARGUMENTOWEJ W JĘZYKU ANGIELSKIM 

Kształtowanie się znaczeń struktury argumentowej zdania 
Podstawa znaczenia konstrukcyjnego 
Zróżnicowany przebieg omawianych procesów w różnych językach 
Podsumowanie 
Podziękowania 
Bibliografia 

MICHAEL TOMASELLO – CZY MAŁE DZIECI POSIADAJĄ SKŁADNIOWĄ 
KOMPETENCJĘ OSÓB DOROSŁYCH? 

l. Wstęp 
2. Nowe dane dotyczące rozwoju językowego dzieci 
2.1 Badania obserwacyjne 
2.2 Badania eksperymentalne 
2.3 Krzywa rozwojowa 
3. Implikacje dla domniemania ciągłości 
3.1 Pełna kompetencja plus czynniki zewnętrzne 
3.2 Pełna kompetencja w połączeniu z dojrzewaniem 
3.3 Leksykalizm 
3.4 Problem powiązania jednostek i struktur językowych 
z gramatyką uniwersalną. 
3.5 Podsumowanie 
4. Wyjaśnienie oparte na uzusie językowym 
4.1 Docelowy punkt procesu rozwoju dojrzalej kompetencji 
4.2 Odczytywanie intencji i uczenie się kulturowe 
4.3 Wychwytywanie analogii i odwzorowywanie struktur 
4.4 Scalanie struktur 
4.5 Podsumowanie 
5. Konkluzja 
Podziękowania 
Bibliografia 

EWA DĄBROWSKA — OD FORMUŁY DO SCHEMATU: AKWIZYCJA PYTAŃ W JĘZYKU ANGIELSKIM 

l. Wstęp 
2. Powszechność formuł 
3. Rozwój użyć produktywnych 
3.1. Śledzenie postępów 
3.2. Wyjście poza 
3.3. Dane przemawiające za uczeniem się nakierowanym na formuły 
4. Uwagi końcowe 
Bibliografia 

MELISSA BOWERMAN – ROLA PREDYSPOZYCJI KOGNITYWNYCH W PRZYSWAJANIU SYSTEMU SEMANTYCZNEGO: 

Dane sugerujące istnienie kognitywnych predyspozycji 
kształtujących organizację semantyczną 
Językoznawstwo. 
Psychologia 
Akwizycja języka 
Kognitywne podstawy języka: jeszcze bardziej przekonujące argumenty 
Nowa analiza nadmiernych rozszerzeń 
Podstawowa gramatyka dziecięca 
Podsumowanie 
Semantyczne zróżnicowanie języków 
Relacje przestrzenne 
Charakterystyka procesu uczenia się 
Kiedy zaczyna się proces semantycznego uczenia się ukierunkowanego przez język? 
Wyrazy relacyjne na wczesnym etapie akwizycji języka: 
mówienie o działaniach przestrzennych 
Co zrobić z nieprzechodnimi podmiotami? 
Wnioski: kilka potencjalnych konsekwencji wynikających 
z omawianego stanu rzeczy dla zaburzeń językowych występujących w mowie dziecięcej 
Podziękowania 
Bibliografia 

CHRIS SINHA, LIS A. THORSENG, MARIKO HAYASHI I KIM PLUNKETT - AKWIZYCJA TERMINOLOGII PRZESTRZENNEJ W JĘZYKU DUŃSKIM, ANGIELSKIM I JAPOŃSKIM 

Wstęp 
Metoda i uczestnicy badań 
Przyswajanie partykuł lokatywnych w języku angielskim 
Przyswajanie partykuł lokatywnych w języku duńskim 
Omówienie danych angielskich i duńskich 
Przyswajanie relacyjnych znaczeń przestrzennych w języku 
japońskim 
Omówienie danych japońskich 
Wnioski końcowe 
Bibliografia 

DAN I. SLOBIN – OD „MYŚLI I JĘZYKA" DO „MYŚLENIA DLA MÓWIENIA" 
1. Styl retoryczny 
2. Opis relacji czasowych 
3. Opis konfiguracji przestrzennych 
4. Uczenie się myślenia dla mówienia 
5. Myślenie w pierwszym języku przy okazji mówienia w języku 
drugim 
6. Podsumowanie 
Podziękowania 
Bibliografia 
wykaz źródeł